Kanonnen
september 2024
Zo snel als zijn klossende klompen hem kunnen dragen, holt Adriaan het erf van de boerderij af , de dijk op. Nogmaals klinkt een doffe knal. Hij rent over de stoffige weg richting het geluid. Hijgend komt hij aan bij de batterij en ziet nog de laatste rook wervelen uit een van de kleine kanonnen. Een paar soldaten staan erbij en een haalt een grote rager door de loop. Hun lange musketten staan tegen de houten beschoeiing die de aarden wal stut. “Ben je geschrokken?” vraagt er een lachend. Dapper schudt hij van nee. “Kom eens hier!” Aarzelend komt hij dichterbij. Een soldaat tilt hem op de wal. “Er zat geen kogel in, hoor, anders hadden we dat paleisje wel geraakt.” Adriaan kijkt over het water van de Gaasp naar de Geinbrug en de bomen ernaast, waartussen nog net het prachtige huis Driemond is te zien.” Ga je vader maar vertellen dat er niks kapot is. We waren aan het oefenen.” Trots om al die aandacht loopt hij terug naar huis.
Voordat de kippenbuurt er was, nog voor de Sluisfabriek en diens voorganger: een aardappelmeelfabriekje, lag in de bocht van de Gaasp naar het Smalweesp, tegenover de Geinbrug een versterking, bestaande uit een aarden wal en voorzien van enkele lichte kanonnen. Deze batterij was daar aangelegd als onderdeel van de Oude Hollandse Waterlinie. Een verdedigingswerk, dat zich uitstrekte van het Hollands Diep tot aan de Zuiderzee bij Muiden. Deze bestond uit een aantal vestingsteden, waaronder Weesp, diverse forten en daartussen een stelsel van dijkjes en sluizen. Hierdoor was men instaat een grote strook land onder water te zetten en zo de vijand te verhinderen Holland binnen te komen.
In 1672 was de linie gereed en niets te vroeg, want in datzelfde jaar viel een grote Franse legermacht de Nederlanden binnen en veroverde met hulp van de bisschoppen van Munster en Keulen al snel het Noorden en Oosten en zelfs de stad Utrecht moest eraan geloven. Gelukkig hield Michiel de Ruyter de vijandige Engelsen van de kust en de Waterlinie de Fransen uit Holland. In 1673 droop iedereen weer af en kon het ondergelopen land weer droog worden. Er kwam niet meer dan 50 cm. water op te staan, te weinig om over te varen met je leger, maar in de onafzienbare watervlakte kon de vijand niet zien waar waterlopen en sloten lagen. Dat alles maakte de doorgang schier onmogelijk.
Na deze tijd bleef de versterking nog intact. In 1815 gaf Koning Willem 1 luitenant-kolonel Kraijenhof de opdracht de Nieuwe Hollandse Waterlinie te ontwerpen. Uit die periode stammen ook al de forten die we kennen, zeker in onze omgeving. De batterij aan de Stammerdijk, tegenover de brug over het Gein kreeg de naam Post Geinbrug. In 1871 raakte de post in verval en werd in 1923 opgeheven. Als je de bijgaande kaart bekijkt, zie je op de plek waar de post was, de Hengel staan. Ik vermoed dat dat de hoek betekent naar het oude woord: angel – hoek.
Als je nu met mooi weer de kinderen op die plek vrolijk ziet zwemmen, kun je je niet voorstellen dat daar twee eeuwen geleden een batterij met kanonnen lag.
